Metaverse, NFT, Web 3.0

Matbaa geç geldi, Sanayi Devrimini Kaçırdık, Metaverse’de Tarihi Biz Yazalım !

 

Metaverse nedir? Girmeli miyim? Yoksa Bir Saçmalıktan mı ibaret ?

 

YOUTUBE VİDEO KONFERANS LINK. 

 

Gelişmekte Olan Ülkeler Sizce Ne Zaman Gelişir.? ve Ne Yaparlarsa Gelişmiş Ülkeler listesine adlarını yazdırırlar.?

• “Katma değeri yüksek üretimler yaparlarsa” bu soruya verilebilecek en somut ve tutarlı yanıtlardan bir tanesi.
• Ancak üretmek için özellikle katma değerli üretim  için çok fazla bilgiye ihtiyaç var. Peki nerede bu bilgi heryerde. ve Bedava.

Tarihin hiçbir döneminde sıradan insanların elinde “dünya düzeni ile eşitlenmek adına ” hiç bu kadar kolay erişilebildiği , güçlü ve en önemlisi BEDAVA bir imkan olmamıştı. INTERNET

Bu farkındalığı eyleme döküp bir fırsata dönüştürenler belki şu an aramızdan biri veya ümit ederim ki birçoğumuz çok daha refah içerisinde bir gelecekte yaşıyor olacak.

2  İNSAN Beyninin Fabrika Ayarları ve Gerçekliği Oluşturma Özelliği.

 

Metaverse, Sanal Gerçeklik, Arttırılmış Gerçeklik, Kripto Para, Blok Zincir, NFT, Web 3.0  ve bunlara bağlı ekosistem içerisinde anlamlı bağlar kurabilmek için çok kısa bir bilimsel ispata değinmek istiyorum.

 

1. Nedir Gerçeklik..? Beynimiz bir şeyin gerçek veya halüsinasyon olduğu ayrımını nasıl yapıyor.? Ya da yapıyor mu.?

YAPMIYOR. Beynimiz, gözümüzü dünyaya açtığımız andan, Gözlerimizi ebediyen kapatacağımız ana kadar bize sürekli varsayımsal bir halüsinasyon izletiyor.

Beynimiz şu an dahil olmak üzere ortamın ve objelerin nasıl görüneceğini, nasıl ses çıkaracağını ve nasıl hissedileceğini tahmin ve tayin eder, ardından bu tahminlere dayalı olarak bir halüsinasyon üretir. Dünya ve gerçeklik olarak deneyimlediğimiz aslında bu halüsinasyondur. Bunu ifade etmek için oldukça ikonik ve ünlü bir deneyi sizlerle paylaşmak istiyorum.

 

https://www.youtube.com/watch?v=nzF_DfOafKw&ab_channel=dkobak

 

Plastik El Deneyi- Nörobilim Doktoru, Dr. Richard Passingham bu deneyi ile bize şunu gösteriyor aslında.. Beynimiz 5 duyu organımızdan aralıksız aktarılan bilgileri işliyor ve o bilgilerden bir gerçeklik ortaya koyuyor ve bu çalışma prensibi sebebiyle Denek Aslında kendisine ait olmayan plastik bir eli sırf beyni ona öyle olması gerektiğini söylediği için kendi eli olarak kabul ettiriyor ve o doğrultuda da eyleme dönüştürüyor.

 

3  Peki bu bilgilerin Metaverse ve bugün burada sizlerle bu paylaşımları yapıyor olmamla nasıl bir alakası var.?

Şöyle ki; Fiziksel dünyayı, çevremizde olup bitenleri algılamadaki yeteneklerimizi anlarsak, bugünü ve geleceği isabetli öngörülerle anlamlandırabiliriz diye düşünüyorum.

ve sunumumun başında sorduğum

Metaverse’e girmeli miyim yoksa bir saçmalıktan mı ibaret.?

sorusuna yanıtla başlıyorum. Yanıtı herkes kendi gerçekliğine göre verecektir o sebeple benim maksadım sizlere olabildiğince somut ve büyük bir resim çizebilmek.

Metaverse 1 gecede 1 ayda 10 yılda veya sanıldığı gibi Pandemi’de icat olunmadı. Metaverse bir çağ meselesi metaverse bir Zaman dilimi adeta. Metaverse olgusunu kavramak için ve ileriye dönük hipotezler ortaya koyabilmek için kısa bir kronoloji dizilimi yapalım birlikte.

İnsanoğlunun algısı %99 oranında dış dünyasına,çevresine odaklı bir canlıyken hayatına TV girdi ve bu algının ortalama %20 sini çalarak fiziki çevresiyle olan bağını ve algısını %75’e düşürdü. Derken PC’ler çıkageldi ve hop algılarımız indi %60’a, peşinden de Cep telefonları akıllı telefonlar derken insanın fiziksel çevresine olan algı ve dikkati %50’lere geriledi.

Hayata dair dijitalleşmeyen bir şey kalmadı her ama herşey 50 yıldır evrilmiyor mu.?

İş – Fabrikalar’dan Laptoplara – Yönetim Kurulu Toplantılarından Zoom Toplantılara dijitalleşti.

Beşeri İlişkiler – Komşuluk, Takipçi Sayısına evrildi!

Sizin gibi düşünen aynı kafadaki insanlarla en son ne zaman bi yerde buluştunuz.? Ama hergün twitter’da, instagramda berabersiniz.

Oyun – Şu anda fortnite oynayan çocukların sayısı basketbol ve futbol oynayan çocukların toplamından birkaç kat daha fazla.

Kimlik – Artık makyaj out ama filitreler in. Aslında nasıl hissettiğin veya nasıl bir durumda olduğun değil, Instagramda nasıl göründüğün ve algılandığın daha önemli.

İş, arkadaşlık, eğlence, öz kimliğiniz herşey istisnasız dijitalleşti. Kripto ve NFT ile paranız ve varlıklarınız da dijitalleşme serüvenine katıldı. Artık NFT bir dijital emtiaya sahip olmak son çıkan Louis Vuitton çantayı almaktan daha önemli olmaya başladı.

Dediğim gibi algımızın yarısı %50’si dijitalleşti geçirdiğimiz 50-60 sene içerisinde. Dikkatiniz odağınız neredeyse enerjiniz de aynı yere kanalize olur. Yani Dikkat ve algınızın %50’si dijitalleşmiş yaşamsal alışkanlıklarınıza odaklıysa bilmeliyiz  ki enerjinizin de yarısı oraya akmaktadır akacaktır.

%49 bana yeter geleneksel alışkanlıklarım çok yaşasın ve “bu dijitalleşme de artık fazla oluyor! diyenlere bir haberim var,

Bugün için, akıllı da olsalar halen cep telefonu ile dijital hayatlarımıza erişmek onu cebimizden çıkarıp bakmak gibi az da olsa zahmetli bir uğraş gerektiriyor. O sebeple de fiziksel dünyamızın hala yaklaşık %50’sine vakıfız yani hala Gerçek Dünyamız, Sanal Dünyamızla denk. Hala diyorum çünkü çok yakında 1-2 yıl içinde #Apple #Google #SpaceX #Microsoft gibi bir firma bu telefonları gözünüze takacağınız şık bir dijital ekran haline getirdiğinde artık algılarımızın yaklaşık %90’ı dijital hayatlarımıza odaklı olacak. Dünyaya Pembe gözlüklerle bakmak deyimi belki evrilip Dünyaya Dijital Gözlüklerle bakmak olacak kim bilir.

İşte o gün geldiğinde ( tahmin 2030’da bu dönüşüm tamamlanır.)  tam anlamıyla Metaverse Çağının içindeyiz demektir. Yani bir diğer deyişle Sanal Hayatlarımız ve kimliklerimiz Gerçek Hayatlarımızdan daha önemli olduğu gün dönüşüm tamamlanmış olacaktır.

İşte bu yüzden Beynimizin Gerçeklik ilişkisini girişte aktardım ki Algımız abluka altına girdiğinde Beynimizin “Yeni Normal olarak kabulleneceği “Gerçeklik” dışında kimse kalmasın.

 

Bugün Metaverse’in geldiği nokta

 

Eğer öngörünüz 2030 gibi bu dönüşümün tam anlamıyla gerçek olacağı üzerineyse Bugün için Metaverse ve Ekosistemi içinde duyduklarımız okuduklarımız ne anlama geliyor.?

Her Teknolojik Evrimin doğasında olduğu gibi Metaverse’e de mesafeli durup, şüpheci yaklaşanlar var. Tıpkı Akıllı Telefonların ilk günleri gibi veya Sosyal Medya olgusunun ilk günleri gibi.

Metaverse’in çok belirgin ve çarpıcı bir farkı var o da tekil bir inovasyondan değil topyekün tüm cihazların, davranışsal alışkanlıkların topyekün Evrildiği büyük bir tabana yayılan özelliğe sahip olması. 5G, 3D, AG, SG, BlokZincir, Kripto Paralar, NFT, Yapay Zeka, Sosyal Etkileşim, Ticaret, Seyahat, Alışveriş, Sağlık, Eğlence ilk kez aynı anda ve hep beraber 3 Boyutlu bir ekosistemde yaşamaya adım atıyor. ve bu Evrim sürecinin arkasında bu sefer Trilyonlarca Dolarlık bir finansal yatırım rüzgarı var ve her gün artıyor.

Amazon, Microsoft, Facebook (Meta) gibi şirketlerin bu dönüşüme Trilyonlarca Dolar kaynak aktarması ufukta çok büyük bir olgunun net biçimde belirdiğine en bariz göstergelerdir.

 

4  Bu bilgilerin Perakendeye uyarlaması nasıl olacak.?

Birçoğumuzun aklında bu soru gezinedursun, Nike, Gucci, Samsung, RollsRoyce, JP Morgan, Louis Vuitton, Balenciaga gibi markalar denize daldılar bile ve müşteri sadakatinden tutun, “cool marka” etiketine ve engin bir ciro denizine uzanan fırsatlar dünyasında yol almaya başladılar bile.

Sanal Alışveriş ve e-ticaret kasları oldukça güçlü bir sektör perakende. Buradan hareketle adaptasyon çok sancılı olmayacaktır. Sadece fırsatları iyi okuyup doğru zamanda doğru çapta ve yöntemle hamle yapmak altın kural olacaktır.

Deloitte ve Snap firmalarının ortak bir çalıştayında çıkan netice bence tüm perakendecilerin ciddiye alması gereken bir tesbiti ortaya koyuyor.

“2025 yılında tüm dünya nüfusunun %75’i Sanal Gerçeklik veya Arttırılmış Gerçeklik ürünlerini düzenli olarak günlük alışkanlık halinde tüketiyor olacak.”

Bu bakış açısıyla yıllık ticaret hacminin 1 Trilyon dolar hesaplandığı Metaverse Ekosisteminde JP Morgan’ın da geçtiğimiz hafta yerini alması da dikkatle izlenmesi gereken bir indikatör bence.

veya Microsoft bu iştah kabartan pazardan ne kadar büyük bir beklenti içerisindedir ki.. Bir oyun firması olan Blizzard’ı tam 69 Milyar Dolar ödeyerek satın aldı geçtiğimiz haftalarda.

Bu hamleyi kısmen veya tamamen özelleştirilmiş deneyimlerle  gerçekleştiren markaların Satış ve Pazarlama yıllık raporlamalarından çok çarpıcı birkaç örnek vermek isterim:

Macy’s 2021 Raporunda Sanal Deneyim Mağazasına Ziyaretçi Olan 100 kullanıcıdan 60'ının ziyaretini bir alışverişle tamamladığını belirtiyor. Aynı paralelde ürün iade oranlarının ise %25 azaldığını raporluyorlar.

Amerika’da 17 yaş üzerinde yapılan bir araştırmada kullanıcılarla yapılan ankette, bu teknoloji ile alışveriş yapmanın çok kolay ve daha keyifli olduğunu belirtiyorlar. Daha da önemlisi bu konfor karşılığında aynı ürüne biraz daha pahalı bile olsa ödemeyi uygun göreceklerini belirtiyorlar.

Nike, 2019 sonunda pandemi öncesi dijitalleşme hareketinde tüm operasyonunun %25’ini dijitalleştirmişken. sadece geçen 1 yıl içinde 25 yılda geldiği mesafeyi katlayarak Direk Müşteri ile buluşan dijital dönüşüm ve erişimini %50’ye taşıyarak Metaverse’e büyük harflerle adını çoktan yazdırmış bir dev.

 

Bu Teknolojik Evrimin kuşkusuz en büyük hızla yaşanmakta olduğu alan OYUN ENDÜSTRİSİ. Hal böyle olunca da Perakende’nin kendisine yeni rekabet sahaları seçerken bu platformları seçmesi tesadüfi değil.

Roblox 2021 Faaliyet Raporunda açıkladığı rakamlarla akılları baştan almakta hiç de zorlanmıyor. Madde Madde birkaçını belirtirsem:

2021 Nisan Ayında sadece 30 gün içinde Roblox Sanal gerçeklik oyununda tam 202 Milyon Kişi En az 1 Saat zaman geçirmiş. Adeta kendi başına bir Ülke denebilir bu ölçeğe.

Burada maksat kişi kalabalığına salt dikkat çekmek değil. Esas çarpıcı unsur bu kalabalığın yarattığı ekonomik Tornado.

• 2021 yılında Roblox topluluğu tarafından 25 Milyon adet Sanal Öğe oluşturulmuş.
• 5.8 Milyar kere ücretli veya ücretsiz Sanal Öğe el değiştirmiş.
• Kullanıcılar tam 165 Milyar kez görünüşlerini “AVATARLARINI” güncellemiş.

Bu eko sistemin rakamlarını telafuz ederken niceliğini ancak bir Tornadoya benzeterek ölçekleyebiliyorum.

Roblox bu platformlardan sadece 1 tanesi. Artık milyonlar değil MİLYARLARCA GENÇ insan bu Sanal Evrende Kendi Gerçekliğini Tayin ve Tasvir ediyor.

Hal böyle olunca da GUCCI örneğinde olduğu gibi. Mayıs 2021’de Roblox’da bi sanal Bahçe açtı. Dedim ya 165  milyar kez görünüşlerini güncelleyen bir koca ülkeden bahsediyoruz. Bu ekosistemde kullanılan para birimi de kendi belirledikleri özel bir token. ROBUX para. Gerçek Dolar yatırıp ROBUX alıyor ve  Sanal Öğe sahibi oluyorsunuz. Örneğin bu çanta Tam 4115 USD karşılığında SANAL OLARAK satın alındı. Gerçek dünyamızda ise çantanin aynisi sadece 3500 Dolar.

Peki sadece ROBLOX platformunda gösterip kullanabileceğiniz bir eşyaya neden gerçeğinden fazla öder bir insan..? Benzersiz Dijital Varlık tam da bu noktada (NFT) neden var sorusunun cevabı karşımıza çıkıyor.

Blok Zincir üzerinde dijital bir kayıt oluşuyor ve o Dijital Varlık artık alan kişiye münhasıren tescilleniyor. Bu insanın ne işine yarıyor.? Bugün için Metaverse tam anlamıyla tecelli etmediğinden henüz bir işine yaramıyor ama çok yakında yarayacak..

Şu anda birsürü Metaverse var onlarca belki yüzlerce. Ancak hepsinin ortak ideali birbiri arasında geçişken olmak olsa da henüz bu mümkün değil. Yani Roblox’da adınıza tescillediğiniz dijital bir eşyayı kolunuza takıp bir Başka Verse’de havasını atamıyorsunuz çünkü dediğim gibi henüz INTERCONNECTED değil. Çok yakında bu mümkün olduğunda ise işte o Blok Zinciri oluşturan kayıtlar sahip olduğunuz NFT ve veya Sanal Eşyaları size paha biçilmez bir varlığa dönüştürecek.

Bu örnekleri saatlerce irdeleyebiliriz ancak kısıtlı zamanımızı birkaç başlık daha ekleyerek kalanını sizlerin merak dürtülerine emnet edeceğim.

• Decentraland / Samsung
• Decentraland / Jp Morgan

Şu an için tam bir sanal deneyim ancak bir başlıkla mümkün ve Verse’ler arası geçişkenlik mümkün değil. ancak aylar içerisinde bu durum da değişeceğinin sinyallerini veriyor.

Ancak bu Evrim’in  tamamlanmasını beklemeksizin doğru bir iş modeli ve planıyla bu vagona binmek lazım diye inanıyorum. Hiçbirşey değilse bu konudaki teknoolojik okur yazarlığınızı geliştirmek bile inanın yakın gelecekte kulağının üstüne yatanlarla aranızda çok büyük bir fark yaratacak.

Google - Apple - Facebook - Microsoft - Epic Games - Unity - Intel - Nvidia ve daha onlarca teknoloji ve içerik devi yarının standart gerçekliği olacak normları inşa etmeye devam ediyorlar.

Perakende Sektörünün Metaverse BUGÜN yatırım yapması için 8 sebep.

 

• Dilediğin Zaman Dilediğin Yerde  365 gün 24 saat interaktif
• Big Data avucunuzun içinde. Tüketicinizi ondan daha iyi tanımak. Eş zamanlı her hareketinden haberdar olmak.
• Eşsiz bir kişiselleştirilmiş deneyim. Dilediğiniz tasarım veya optimizasyonları yapma keyfini ve eğlencesini “gamification” müşterilerinize sunmanız. Benzersiz bir loyalty fırsatı.

-    Yeni nesilin COOL tabir ettiği markalardan biri olmak.

• Repeat Müşteri ve Karar Verip Satın Alma aksiyonuna 8 kat daha etkili sonuçlar.

-    Sanal Koleksiyonlarla Gerçek Cirolar Yaratmak.

-    Sustainability / less travel less clutter.

-    Ürün iadesinden %30 kazanç.

 

5  Metaverse nereye gidiyor İDEAL HİPOTEZ

Hız ve Uyaranlar çok fazla olduğunda dikkatlerimiz önemli detayları kaçırabilir. Bu da aslında Beynimizin fabrika ayarları ile alakalı bir durum. O da zaman ve para kaybı olarak aleyhimize çalışabilir. O sebeple gündelik olarak bombardıman altında kaldığımız terimlerden bazılarını kendi görüşüme de yer vererek biraz açalım.

• NFT

Benzersiz Sanal Emtia. ( Bu Evrimin Ayrılmaz bir parçası olarak varlığını sürdürecek ) Dikkat edilmesi gereken en önemli husus, Bir Hikayesi ve Net Vaadi olan Emtialar titizlikle irdelenip yatırıma dönüştürülmeli.

• Avatar

Metaverse’de Nasıl Görünmek İstiyorsanız Öyle olmanızı sağlayan teknoloji. İnsanlık var olduğu müddetçe karşılık bulacak yegane olguların başında geliyor.

• Metaverse Arsa

Merkeziyetsiz ve Bireysel Özgünlüğün Ana yapı taşı olduğu bu teknolojik Evrimde somut bir karşılığı OLMADIĞINA inandığım suistimale en açık argüman.

• Kripto Paralar

Kalıcı olduğu artık bir gerçeklik olarak kabul edilen ve Geleneksel Finans kuruluşlarının raporlamalarına ve projeksiyonlarına girmiş olan “ The New Gold”

Metaverse nereye gidiyor sorusunun yanıtı çok katlı bir gökdelen. Ama büyük resimde Metaverse Yek Vücut olmaya doğru gidiyor. Tıpkı geçmişte İnternetin ilk yıllarında Belli başlı bazı kuruluşların birbirinden kopuk çalışan bilgi havuzunun gün gelip dünyayı saran bir ağ haline gelmesi gibi. Metaverse nerede sorusu çok yakında şöyle yanıtlanacak: HERYERDE.

Dilediğin Yerde, Dilediğin Zaman ve Dilediğin Şekilde olabilmenin adı = Metaverse.

Çok yakında gerçekleşmesini öngördüğüm bu Evrim anına kadar olan süreçte benim kendime ödevim sizlere ise önerim Kendi Verse’lerimizi ve hiç değilse Hibrit Deneyimleri oluşturmaya başlamak. Konuşmamın başındaki ifademi yinelemek isterim çünkü çok önemli:

Tarihin hiçbir döneminde sıradan insanların elinde “dünya düzeni ile eşitlenmek adına ” hiç bu kadar kolay erişilebildiği , güçlü bir imkan olmamıştı.  

Matbaa geç geldi, Sanayi Devrimini Kaçırdık, Metaverse’de Tarihi Biz Yazalım ! 

Bunu belirtmekle beraber içinde endişeler taşıyan profesyoneller varsa bizi şu anda dinleyen keyifleri yerine getirecek birkaç belirtme yapmak istiyorum.

Metaverse HENÜZ Evrimini tamamlamadı ve Hiçbir Şeye Geç Kalınmış da Değil. Bunu motivasyon olsun diye değil gerçekten böyle olduğu için söylüyorum. Ben dahil kimse tüm unsurlarıyla Metaverse nedir sorusuna yanıt veremez çünkü henüz çok yeni herşey ve kural kitabı daha yazılmaya bile başlanmadı.

Bu işi en iyi bilen kimdir diye düşününce aklıma sadece bir yanıt geliyor o da “ Bu Cevabı En Çok İsteyen ve Bulmak İçin Mücadele Vermeye Cesareti Olanlar, Bu Yeni Dünyayı en iyi bilenler ve yarını inşa edenler olacaklar.

Sözlerime son verirken bize muasır medeniyetler hedefini miras bırakan yüce önder Mustafa Kemal Atatürk’ü de anarak diliyorum ki Yarını İzleyen değil Yarınlara Şekil Veren Gelişmiş Bir Ülkenin Bireyleri Olalım.

Matbaa geç geldi, Sanayi Devrimini Kaçırdık, Metaverse’de Tarihi Biz Yazalım !